Co wybrać?

Co jakiś czas każdy z nas staje przed wyborem wpływającym na naszą przyszłość. Obojętnie czy chodzi o wybór liceum, technikum, studiów, czy kolejnego etapu kariery, podejmowanie takich decyzji nie jest łatwe, a z roku na rok staje się coraz trudniejsze. Jak wybrać dalszą ścieżkę edukacji czy rozwoju zawodowego, gdy według badaczy wiele z zawodów, które będziemy wykonywać za 10 lat jeszcze nie istnieje? Według statystyk LinkedIn wiele z najszybciej rozwijających się zajęć, m.in. z sektora machine learning czy big data, nie istniało jeszcze kilka lat temu (1).

Odpowiedzią może być nauka umiejętności uniwersalnych, które z dużą dozą prawdopodobieństwa będą potrzebne w wielu zawodach, bo to właśnie umiejętności, a nie formalne wykształcenie będą walutą pracy przyszłości (2).

Skills of the future – czym są umiejętności przyszłości?

Wraz z rosnącą automatyzacją i robotyzacją ludzie będą musieli skupić się na zajęciach nierutynowych. Weźmy na przykład zawód strażaka – innowacje technologiczne mogą na pewno bardzo ułatwić jego pracę, ale nieprzewidywalna natura tego zawodu sprawia, że jego całkowite zautomatyzowanie wydaje się póki co niemożliwe (1). Łatwo jest zaprogramować robota do wykonywania nieskomplikowanej, powtarzalnej czynności, ale dużo trudniejsze staje się zaprojektowanie maszyny, która może napotykać w swojej pracy na różne, często bardzo trudne do przewidzenia scenariusze.

Poza „nie rutynowością” trudne do zautomatyzowania są zajęcia wymagające umiejętności analizowania, wyciągania wniosków i rozwiązywania problemów, których powierzenie AI jest na razie mało realne (3).

Według World Economic Forum w najbliższych latach kluczowe znaczenie będą miały tzw. human skills, czyli umiejętności, które specyficzne dla ludzi (4), są nimi między innymi wspomniana już umiejętność rozwiązywania problemów, ale też empatia, komunikacja, krytyczne myślenie.

Co jednak najważniejsze zmieniający się świat i ewoluujący wraz z nim rynek pracy sprawia, że niektórzy badacze zakładają, że większość umiejętności powszednieje i traci swoje znaczenie o połowę średnio po 5 latach (2). To wszystko sprawia, że niezbędna jest i jeszcze przez wiele lat będzie umiejętność uczenia się i adaptacji (5), która pozwala na ciągłe dostosowywanie się do nowych realiów i zapewnia właściwą ludziom elastyczność, która stanowi niewątpliwą przewagę nad maszynami.

Dynamika rynku pracy pokazuje, że coraz mniej istotne jest to, jakie ma się wykształcenie, a na znaczeniu zyskują czyste umiejętności. Szczególnie atrakcyjni wydają się być pracownicy umiejący szybko się adaptować, a więc często tacy, którzy mają bogate doświadczenie, z którego mogą czerpać, a jednocześnie są otwarci na zmiany. Nie chodzi tu wcale o kilkudziesięcioletni staż pracy, choć takie klasyczne doświadczenie nadal stanowi dużą wartość, a o proaktywne podejście sprawiające, że nawet świeżo upieczony absolwent liceum czy technikum, może pochwalić się doświadczeniem zdobytym w wakacyjnej pracy, wolontariacie, stażach…

Ciekawym głosem w dyskusji o przyszłości rynku pracy jest platforma „The future of skills”, która skomponowała własną listę 20 umiejętności przyszłości, a są to m.in. umiejętność uczenia zarówno siebie, jak i innych, inteligencja emocjonalna, zrozumienie mechanizmów socjologicznych, oryginalność, pomysłowość i kreatywność, wystąpienia publiczne, rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji, ale też bycie aktywnym słuchaczem.

Wszyscy eksperci zdają się malować wspólny obraz, który po pierwsze wskazuje na dużą wartość umiejętności miękkich, a po drugie na podobną wagę ciągłego uczenia się i rozwoju. Nie pozostaje więc nic innego jak poza skupianiu się na formalnej edukacji, skierować swoją uwagę na poszukiwanie możliwości zdobywania bardziej praktycznych doświadczeń. Słowem kluczem jest różnorodność.

Bibliografia:

1. The path to prosperity: Why the future of work is human [Internet]. [cytowane 25 czerwiec 2022]. Dostępne na: https://images.content.deloitte.com.au/Web/DELOITTEAUSTRALIA/%7B90572c4f-4bb5-4b54-bf27-cc100d86890d%7D_20190612-btlc-inbound-future-work-human-report.pdf?utm_source=eloqua&utm_medium=email&utm_campaign=20190612-btlc-inbound-future-work-human&utm_content=body

2. Deloitte-Access-Economics-2019-Premium-Skills-Final-Report-WEB.pdf [Internet]. [cytowane 13 czerwiec 2022]. Dostępne na: https://www.deakinco.com/wp-content/uploads/2021/07/Deloitte-Access-Economics-2019-Premium-Skills-Final-Report-WEB.pdf

3. WEF_Future_of_Jobs_2020.pdf [Internet]. [cytowane 25 czerwiec 2022]. Dostępne na: https://www3.weforum.org/docs/WEF_Future_of_Jobs_2020.pdf

4. WEF_Future_of_Jobs_2018.pdf [Internet]. [cytowane 25 czerwiec 2022]. Dostępne na: https://www3.weforum.org/docs/WEF_Future_of_Jobs_2018.pdf

5. WEF_Skills_Taxonomy_2021.pdf [Internet]. [cytowane 25 czerwiec 2022]. Dostępne na: https://www3.weforum.org/docs/WEF_Skills_Taxonomy_2021.pdf